Depressieve hersenen wapenen zichzelf tegen negatieve prikkels

Mensen die lijden aan een depressie ontwikkelen een soort afweermechanisme in hun hersenen. Hierdoor wordt aandacht voor negatieve prikkels onderbroken en ongecontroleerde emotionele reacties vermeden. Dat blijkt uit een onderzoek van professor Chris Baeken van de Vrije Universiteit Brussel, tevens psychiater in het UZ Brussel.
Mensen die lijden aan een depressie vertonen een duidelijke neuronale overactiviteit in het limbisch gebied van de hersenen, meerbepaald in de subgenuale cingulate cortex. Deze ‘overdrive’ in neuronale activiteit leidt tot verhoogde emotionele reacties, vooral bij het verwerken van negatieve prikkels.

Om na te gaan in welke mate de linker en rechter subgenuale cortex in dit proces betrokken zijn, vergeleek psychiater Chris Baeken van de Vrije Universiteit Brussel een groep melancholisch depressieve vrouwen met een groep vrouwen die nog nooit een depressie hebben doorgemaakt. Door middel van een functionele mri-scan werd de activiteit van het limbische hersengebied in kaart gebracht terwijl de vrouwen positieve en negatieve stimuli te verwerken kregen. Hiervoor werden foto’s getoond van vrolijke babygezichtjes en van huilende baby’s met een ernstig huidprobleem, die respectievelijk positieve en negatieve emoties teweegbrengen.

Zoals verwacht vertoonden de depressieve vrouwen significant meer activiteit in de linker en rechter subgenuale cingulate cortex, niet alleen bij het verwerken van negatieve beelden, maar ook van positieve. Dit laatste kan erop wijzen dat melancholisch depressieve patiënten het moeilijk hebben om te kunnen genieten van positieve ervaringen.

Een tweede en opvallende vaststelling was dat bij de depressieve groep de linker subgenuale cingulate cortex significant minder activiteit vertoonde bij het verwerken van negatieve prikkels. Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat ondanks de depressieve toestand er een beschermingsmechanisme optreedt dat aandacht naar negatief materiaal onderbreekt om langdurig negatief emotionele reacties te vermijden.
Deze resultaten ondersteunen de toepassing van niet-medicamenteuze behandelingen bij therapieresistente depressies, zoals nervus vagus-stimulatie en anterieure cingulotomie, toegespitst op het verminderen van de ‘overdrive’ van de linker subgenuale cingulate cortex.