VIB-onderzoekers verbonden aan de Universiteit van Antwerpen hebben drie verschillende mutaties geïdentificeerd die een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van Hereditaire Sensorische en Autonome Neuropathie (HSAN) type 1. HSAN type 1 is een zeldzame erfelijke aandoening van het perifere zenuwstelsel. De identificatie van deze mutaties zal bijdragen tot een correctere diagnose van de ziekte bij patiënten, maar ook genetische counseling en prenatale diagnostiek worden mogelijk voor erfelijk belaste koppels met kinderwens.
HSAN
Hereditaire Sensorische en Autonome Neuropathie (HSAN) is een groep erfelijke aandoeningen van het perifere zenuwstelsel. Deze zenuwen vormen de verbindingen tussen de hersenen en het ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel) en de ledematen, organen en weefsels in ons lichaam. Bij HSAN zijn in de eerste plaats de sensorische zenuwen aangetast, wat aanleiding geeft tot een specifiek verlies van gevoel in voeten en handen. Daarnaast zijn ook de autonome zenuwen aangetast, deze staan o.a. in voor bloeddrukcontrole en zweetproductie.
Het ziekteverloop van HSAN is erg variabel en wordt in zes subtypes onderverdeeld. HSAN type I begint tijdens de adolescentie of op volwassen leeftijd. Naast uitgesproken gevoelsstoornissen vertonen deze patiënten ook een zekere mate van spierzwakte en –atrofie in de voeten, handen en onderbenen door een bijkomende aantasting van de motorische zenuwen.
SPTLC2
Genetisch is HSAN erg heterogeen; momenteel zijn mutaties in negen verschillende genen beschreven maar uit voorgaande studies is gebleken dat nog niet alle oorzakelijke HSAN genen gekend zijn. Annelies Rotthier en haar collega’s voerden onder leiding van Vincent Timmerman van VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) en de Universiteit Antwerpen, en in samenwerking met buitenlandse collega’s een dna-studie uit bij 78 HSAN-patiënten. Ze zochten naar mutaties in de tweede subeenheid van het eiwit palmitoyltransferase (SPTLC2). Er werden 3 verschillende mutaties in 4 patiënten geïdentificeerd.
Op basis van observaties in cellen afkomstig van patiënten en in genetisch gemodificeerde gistcellen konden de onderzoekers aantonen dat de geïdentificeerde mutaties leiden tot een verminderde activiteit van het SPT enzym. Bovendien bleek dat het gemuteerde enzym aanleiding geeft tot de opstapeling van een giftige molecule in de cel. In de toekomst zal onderzocht worden of het verlagen van de concentratie van deze toxische molecule een mogelijke therapie kan zijn voor HSAN-patiënten.
Belang van deze ontdekking
Het belang van deze bevindingen is tweeërlei. Eerst en vooral is het ontdekken van mutaties in een nieuw gen van belang voor de patiënten, vermits dit voortaan toelaat HSAN-patiënten te screenen op SPTLC2-mutaties. Zodoende kan het stellen van de juiste genetische diagnosis worden verbeterd wat van belang is bij het inschatten van de prognose van de patiënt maar ook bij het geven van genetisch advies en het uitvoeren van prenatale diagnostiek.
Daarnaast zullen deze resultaten bijdragen tot ons begrip van de werking van het perifere zenuwstelsel zowel in gezonde als in zieke toestand. Hoewel HSAN zeldzaam is kunnen de ziektemechanismen die met deze studie worden blootgelegd van groot belang zijn bij andere aandoeningen van het perifere zenuwstelsel zoals neuropathieën die ontstaan bij diabetes of na chemotherapie. Deze perifere neuropathieën komen weliswaar veel frequenter voor dan HSAN maar de onderliggende ziektemechanismen zijn tot op heden eveneens grotendeels ongekend.
Veer meer informatie kan je tercht op patienteninfo@vib.be of op de website < href=http://www.charcot-marie-tooth.be/ >http://www.charcot-marie-tooth.be/
Hereditaire Sensorische en Autonome Neuropathie (HSAN) is een groep erfelijke aandoeningen van het perifere zenuwstelsel. Deze zenuwen vormen de verbindingen tussen de hersenen en het ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel) en de ledematen, organen en weefsels in ons lichaam. Bij HSAN zijn in de eerste plaats de sensorische zenuwen aangetast, wat aanleiding geeft tot een specifiek verlies van gevoel in voeten en handen. Daarnaast zijn ook de autonome zenuwen aangetast, deze staan o.a. in voor bloeddrukcontrole en zweetproductie.
Het ziekteverloop van HSAN is erg variabel en wordt in zes subtypes onderverdeeld. HSAN type I begint tijdens de adolescentie of op volwassen leeftijd. Naast uitgesproken gevoelsstoornissen vertonen deze patiënten ook een zekere mate van spierzwakte en –atrofie in de voeten, handen en onderbenen door een bijkomende aantasting van de motorische zenuwen.
SPTLC2
Genetisch is HSAN erg heterogeen; momenteel zijn mutaties in negen verschillende genen beschreven maar uit voorgaande studies is gebleken dat nog niet alle oorzakelijke HSAN genen gekend zijn. Annelies Rotthier en haar collega’s voerden onder leiding van Vincent Timmerman van VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) en de Universiteit Antwerpen, en in samenwerking met buitenlandse collega’s een dna-studie uit bij 78 HSAN-patiënten. Ze zochten naar mutaties in de tweede subeenheid van het eiwit palmitoyltransferase (SPTLC2). Er werden 3 verschillende mutaties in 4 patiënten geïdentificeerd.
Op basis van observaties in cellen afkomstig van patiënten en in genetisch gemodificeerde gistcellen konden de onderzoekers aantonen dat de geïdentificeerde mutaties leiden tot een verminderde activiteit van het SPT enzym. Bovendien bleek dat het gemuteerde enzym aanleiding geeft tot de opstapeling van een giftige molecule in de cel. In de toekomst zal onderzocht worden of het verlagen van de concentratie van deze toxische molecule een mogelijke therapie kan zijn voor HSAN-patiënten.
Belang van deze ontdekking
Het belang van deze bevindingen is tweeërlei. Eerst en vooral is het ontdekken van mutaties in een nieuw gen van belang voor de patiënten, vermits dit voortaan toelaat HSAN-patiënten te screenen op SPTLC2-mutaties. Zodoende kan het stellen van de juiste genetische diagnosis worden verbeterd wat van belang is bij het inschatten van de prognose van de patiënt maar ook bij het geven van genetisch advies en het uitvoeren van prenatale diagnostiek.
Daarnaast zullen deze resultaten bijdragen tot ons begrip van de werking van het perifere zenuwstelsel zowel in gezonde als in zieke toestand. Hoewel HSAN zeldzaam is kunnen de ziektemechanismen die met deze studie worden blootgelegd van groot belang zijn bij andere aandoeningen van het perifere zenuwstelsel zoals neuropathieën die ontstaan bij diabetes of na chemotherapie. Deze perifere neuropathieën komen weliswaar veel frequenter voor dan HSAN maar de onderliggende ziektemechanismen zijn tot op heden eveneens grotendeels ongekend.
Veer meer informatie kan je tercht op patienteninfo@vib.be of op de website < href=http://www.charcot-marie-tooth.be/ >http://www.charcot-marie-tooth.be/
