Het vaccin- en infectieziekteninstituut van de Antwerpse Universiteit is door de Wereldgezondheidsorganisatie uitgekozen als partner in de strijd tegen oprukkende infectieziekten. "We gaan in alle 53 Europese landen meehelpen bij de preventie en controle van die aandoeningen."
Dat vertelt professor Pierre Van Damme, hoofd van Vaxinfectio. Dat Antwerpse vaccin- en infectieziekteninstituut is absolute wereldtop. Dat heeft nu ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) erkend. Die heeft de Antwerpse instelling zopas benoemd tot zijn Europese uithangbord, na een lange procedure. Vier jaar lang zullen de 90 medewerkers vanuit Antwerpen alle Europese landen bijstaan in de aanpak van infectieziekten, zoals mazelen, hepatitis, tyfus, rubella, polio...
Het kersverse WGO-centrum is gespecialiseerd in vaccinstudies, gezondheidseconomie, onderzoek naar bacteriën die infecties veroorzaken (medische microbiologie) en heeft een laboratorium voor experimentele hematologie.
"Die combinatie maakt ons uniek in de wereld. De meeste WGO-referentiecentra focussen op de bestrijding van één bepaalde ziekte. Ons actiedomein is veel ruimer. Onze studenten krijgen zo ook de kans om ervaring op te doen in buitenlandse topcentra en omgekeerd kunnen wij als WGO-centrum buitenlands talent aantrekken."
Infectieziekten migreren
Als WGO-referentiecentrum voor heel Europa zal Vaxinfectio de komende jaren ook onderzoek doen, mensen opleiden en teams uitsturen om overheden te helpen. "Zeker in Oost- en Centraal-Europa tieren heel wat infectieziekten nog welig. De vaccinatiegraad ligt in heel wat van die landen een stuk lager dan bij ons. Acht Europese landen bevinden zich zelfs onder de armoedegrens."
"In het kielzog van de migratiestromen duiken de jongste maanden ook heel wat van die besmettelijke infectieziekten weer op in West-Europese landen. Denk maar aan tbc en mazelen. Een groot deel van die migranten is daar nooit tegen ingeënt en bevindt zich bovendien in de illegaliteit, wat het opsporen en registreren van die ziekten extra bemoeilijkt. Om te voorkomen dat het tot epidemieën komt, zullen we die fenomenen van nabij gaan opvolgen. Ziekten die in een Europese uithoek uitbreken, kunnen zich door die vele migratiestromen in enkele weken tijd doorheen heel Europa verspreiden."
Mazelen
Infectieziekten houden immers geen rekening met landsgrenzen. "Ook bij de aanpak moeten we over de grenzen heen samenwerken. De jongste jaren duiken in Europa weer regelmatig opstoten van mazelen op. Dat was onlangs nog het geval bij Romazigeuners in Bulgarije. Door hun reizende levensstijl kunnen hulpverleners die groep moeilijk bereiken om ze te vaccineren. Als hulpverlener moet je bijna meereizen met hen of over de grenzen heen de vaccinatiegraad van die groepen opvolgen. Daar willen wij bij helpen."
Voor het eerst in tien jaar heeft ook polio (kinderverlamming) zijn herintrede gedaan in Europa. Een ziekte waarvan gedacht werd dat ze bij ons definitief was uitgeroeid. "In Rusland en Turkmenistan is bij honderden kinderen en adolescenten polio vastgesteld. Waarschijnlijk is dat maar het topje van de ijsberg en zijn er meer slachtoffertjes. Dat toont aan dat er nog altijd kinderen vatbaar zijn voor die aandoening en dat misschien niet alle landen even correct hebben geregistreerd hoeveel kinderen ze ingeënt hebben. De WGO heeft meteen gereageerd om te voorkomen dat de ziekte zich verder zou verspreiden maar waakzaamheid blijft nodig."
Vermoeidheidsverschijnselen
In België en de meeste West-Europese landen is een groot deel van de bevolking wel ingeënt tegen de meest kwalijke infectieziekten. "Dat neemt niet weg dat we ook hier werk voor de boeg hebben. We zien steeds vaker vermoeidheidsverschijnselen. Sommigen beginnen bijvoorbeeld te twijfelen aan het nut van een e_SSLqluxevaccin' tegen mazelen omdat 'je dat hier toch nooit meer ziet opduiken'. Het gevolg van die houding is dat in sommige Europese landen zoals Frankrijk, Duitsland, Italië en Oostenrijk opnieuw mazelenepidemieën zijn uitgebroken."
Vaxinfectio zal voor de WGO ook nagaan wat het effect is van de vaccinatieprogramma's op de verspreiding van bacteriën en virussen. "Dat gebeurt via labotests. Zo zullen we over wetenschappelijke bewijzen beschikken om aan te tonen hoe bepaalde bacteriën en virussen reageren op gezondheidsprogramma's", vertelt professor Herman Goossens van het laboratorium voor medische microbiologie.
Immuunsysteem
De Antwerpse wetenschappers stelden ook verschillende tests op punt om het effect van vaccins op het immuunsysteem van patiënten te meten. "Naast tests voor preventieve vaccins tegen infectieziekten doen we er ook voor behandelende vaccins zoals voor tumoren en het hiv-virus. Zo gaan we momenteel na of het mogelijk is om met een therapievaccin het immuunsysteem van hiv-patiënten op te drijven zodat dat het virus kan onderdrukken", vertelt professor hematologie Zwi Berneman.
Kari van hoorick
© Gazet van Antwerpen, 25 november 2010
