Robot maakt behandeling prostaatkanker tijdens MRI-scan mogelijk

Onderzoekers van het UMC Utrecht zijn er als eerste ter wereld in geslaagd met een robot tijdens een MRI-scan een naald in de prostaat van een patiënt te brengen. Onderzoeker Michiel van den Bosch beschrijft dit in zijn proefschrift. Hij promoveert op 24 mei aan de Universiteit Utrecht.
Met behulp van een speciale robot konden onderzoekers bij een patiënt met prostaatkanker' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>prostaatkanker een naald precies in de prostaat brengen. Dit gebeurt terwijl de patiënt in de mri-scanner ligt en artsen realtime volgen waar de naald zich bevindt. Met de naald is het in de toekomst mogelijk een biopt te nemen of zeer lokaal tumoren te bestralen. Dankzij het realtime mri-beeld wordt de behandeling precies op de juiste plaats toegepast. Dat is een sterke verbetering ten opzichte van de methode waarbij eerst een scan wordt gemaakt en daarna straling' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>bestraling plaatsvindt. In de tussentijd kunnen organen verschuiven waardoor de bestraling verkeerd terechtkomt.

De robot is ontwikkeld in het UMC Utrecht en is uniek in de wereld. Het apparaat bestaat uit materialen die zo weinig mogelijk verstoring van het MRI-beeld geven. De robot moet nog wel verbeterd worden, concludeert Van den Bosch in zijn proefschrift. Het apparaat brengt de naald niet in via een vloeiende beweging, maar ‘hamert’ de naald via een speciaal tikmechanisme binnen. Op die manier vervormt het weefsel zo weinig mogelijk. Het tikmechanisme werkt echter nog niet goed genoeg. In het experiment bleek de prostaat nog zo’n 7 millimeter te vervormen.

De ‘prostaatrobot’ maakt nog geen onderdeel uit van de standaardbehandeling van prostaatkanker. Uiteindelijk moet de robot de behandeling van prostaatkanker verbeteren. Het UMC Utrecht wil de ziekte in de toekomst behandelen via zogenaamde ‘high-dose rate brachytherapie’. Dat is een vorm van inwendige bestraling waarbij straling wordt toegediend via een stralingsbron in de punt van de naald. Er hoeven dus geen radioactieve zaadjes in het lichaam geplaatst te worden.

De robot is ook zeer geschikt voor het nemen van biopten. Dankzij de robot is het mogelijk in één keer een weefselbiopt te nemen van het juiste deel van de prostaat. Zo’n stukje weefsel is nodig voor het stellen van de diagnose. Prostaatkanker is bij mannen de meest voorkomende kanker in Nederland.

Van den Bosch voerde zijn onderzoek uit binnen het UMC Utrecht Cancer Center. Hij promoveert op 24 mei aan de Universiteit Utrecht. KWF Kankerbestrijding ondersteunt het onderzoek financieel.
24 mei 2011 09u45
zie ook rubriek