Het hoofdstuk over de Orde van de Artsen heb ik nauwelijks moeten aanpassen. In 1970 was dit een heet thema, nu nog, maar er is intussen niets veranderd en ik verwacht dat ook nog niet de komende jaren. Dat zegt professor Herman Nys, de Leuvense specialist medisch recht, die zijn groot handboek daarover herschreef na 15 jaar. Er komt heel veel wetgeving bij, maar er verandert weinig, zegt hij.
Het aantal ,,medische pagina's in het Staatsblad was de jongste jaren ontelbaar. Er is een ware explosie van regelgeving. ,,Vooral regels om de uitgaven van de ziekteverzekering in toom te houden. Aan de basisregels van het medisch recht is weinig veranderd. Minder dan nodig'', zegt professor Herman Nys, die zich na zijn deelname aan de rectorverkiezingen in Leuven weer volop in het wetenschappelijk werk stort.
Het tuchtrecht voor de artsen is een voorbeeld. De Orde van de artsen is gecontesteerd sinds de jaren zestig. Vanaf de jaren zeventig is de ,,maatschappelijke discussie'' erover ernstig te noemen. Vijfendertig jaar later is de wetgeving nog niet veranderd.
Herman Nys: ,,Rond 1980 was er zelfs bijna een parlementaire meerderheid om ze af te schaffen.''
Afgelopen jaren waren er diverse wetsvoorstellen van parlementsleden. De minister van Volksgezondheid, Rudy Demotte (PS), begon mee aan de kar te trekken. Hij wil alles oplossen: een heel nieuwe wetgeving maken en meteen ook Ordes oprichten voor andere medische en paramedische beroepen, zoals tandartsen en verpleegkundigen. ,,Ik vrees dat hij de vis daardoor verdrinkt. Wie te veel wil regelen, regelt vaak niets'', zegt Nys filosofisch. ,,De Orde van de Artsen - die nog altijd Orde van de Geneesheren heet, ofschoon intussen bijna de helft van de artsen vrouw is - is bereid te veranderen. Maar de politiek weet blijkbaar niet hoe.''
,,De Orde wil patiëntgerichter werken, en focussen op de kwaliteit van de gezondheidszorg, eerder dan op de oude 'eer en waardigheid van het beroep'. Frankrijk - het land dat we vaak volgen - heeft daar al lang voor gekozen. Terloops: bij de eerstvolgende verkiezingen voor de samenstelling van de raden van hun Orde, werden de hervormers weggestemd; blijkbaar zijn niet alle artsen al overtuigd dat het die richting uit moet.''
Ook het monopolie van de artsen staat nog in onze wet, zegt Herman Nys. Dat dateert uit de tijd toen er nog echte charlatans actief waren. ,,Vandaag verhindert die monopolie-wetgeving dat er een moderne taakverdeling wordt gemaakt tussen artsen en verpleegkundigen in ziekenhuizen.''
,,En dan zijn er nog de symboolwetten. Ze worden goedgekeurd en uitgevaardigd, maar de uitvoeringsbesluiten ontbreken. Dus verandert er nog niets. De twee jaar oude wet op het onderzoek op embryo's is er zo een. De wet die de apothekers het substitutierecht geeft - het recht een voorgeschreven geneesmiddel te vervangen door een ander - is al twaalf jaar oud, maar ze is nog niet van toepassing.''
,,Maar er zijn ook fundamentele vernieuwingen gekomen in ons medisch recht. De wet op de patiëntenrechten, de euthanasiewet, die op medische experimenten en die op de embryo-onderzoeken houden fundamentele vernieuwingen in. Veel van die wetten kwamen er maar nadat Europa ons verplicht had ze te maken. Uitzondering is de euthanasiewet. Daarin zijn we voorloper, met Nederland. We dachten dat die wet een domino-effect zou veroorzaken in rest van de wereld, maar dat is niet het geval. Tot nu is niemand is gevolgd.''
Herman Nys, ,,Geneeskunde, recht en medisch handelen'', Story-Scientia, 2005, 714 blz.
Het tuchtrecht voor de artsen is een voorbeeld. De Orde van de artsen is gecontesteerd sinds de jaren zestig. Vanaf de jaren zeventig is de ,,maatschappelijke discussie'' erover ernstig te noemen. Vijfendertig jaar later is de wetgeving nog niet veranderd.
Herman Nys: ,,Rond 1980 was er zelfs bijna een parlementaire meerderheid om ze af te schaffen.''
Afgelopen jaren waren er diverse wetsvoorstellen van parlementsleden. De minister van Volksgezondheid, Rudy Demotte (PS), begon mee aan de kar te trekken. Hij wil alles oplossen: een heel nieuwe wetgeving maken en meteen ook Ordes oprichten voor andere medische en paramedische beroepen, zoals tandartsen en verpleegkundigen. ,,Ik vrees dat hij de vis daardoor verdrinkt. Wie te veel wil regelen, regelt vaak niets'', zegt Nys filosofisch. ,,De Orde van de Artsen - die nog altijd Orde van de Geneesheren heet, ofschoon intussen bijna de helft van de artsen vrouw is - is bereid te veranderen. Maar de politiek weet blijkbaar niet hoe.''
,,De Orde wil patiëntgerichter werken, en focussen op de kwaliteit van de gezondheidszorg, eerder dan op de oude 'eer en waardigheid van het beroep'. Frankrijk - het land dat we vaak volgen - heeft daar al lang voor gekozen. Terloops: bij de eerstvolgende verkiezingen voor de samenstelling van de raden van hun Orde, werden de hervormers weggestemd; blijkbaar zijn niet alle artsen al overtuigd dat het die richting uit moet.''
Ook het monopolie van de artsen staat nog in onze wet, zegt Herman Nys. Dat dateert uit de tijd toen er nog echte charlatans actief waren. ,,Vandaag verhindert die monopolie-wetgeving dat er een moderne taakverdeling wordt gemaakt tussen artsen en verpleegkundigen in ziekenhuizen.''
,,En dan zijn er nog de symboolwetten. Ze worden goedgekeurd en uitgevaardigd, maar de uitvoeringsbesluiten ontbreken. Dus verandert er nog niets. De twee jaar oude wet op het onderzoek op embryo's is er zo een. De wet die de apothekers het substitutierecht geeft - het recht een voorgeschreven geneesmiddel te vervangen door een ander - is al twaalf jaar oud, maar ze is nog niet van toepassing.''
,,Maar er zijn ook fundamentele vernieuwingen gekomen in ons medisch recht. De wet op de patiëntenrechten, de euthanasiewet, die op medische experimenten en die op de embryo-onderzoeken houden fundamentele vernieuwingen in. Veel van die wetten kwamen er maar nadat Europa ons verplicht had ze te maken. Uitzondering is de euthanasiewet. Daarin zijn we voorloper, met Nederland. We dachten dat die wet een domino-effect zou veroorzaken in rest van de wereld, maar dat is niet het geval. Tot nu is niemand is gevolgd.''
Herman Nys, ,,Geneeskunde, recht en medisch handelen'', Story-Scientia, 2005, 714 blz.
